راهنمای طراحی و اجرای سازه‌ای حفاظت سواحل
شرح
سواحل هر کشوری اهمیت ویژه‌ای از دیدگاه توسعه اقتصادی، ارتباطات ملی و بین‌المللی و حتی سیاسی دارد و یکی از موقعیت‌های تمرکز فعالیت می‌باشد.
کشور ما نیز با داشتن حدود 5000 کیلومتر خط ساحلی در شمال و جنوب و افزون بر این سواحل دریاچه‌های داخلی و تالابها، از امکانات ویژه‌ای برای توسعه فعالیت‌های بندری، تجاری، حمل و نقل و رشد اقتصادی برخوردار شده است.
از زمان‌های گذشته تاکنون از روش‌های بسیار متنوعی برای حفاظت سواحل و مهار فرسایش استفاده شده است.
مصالح سنگی، بتن، چوب، فلز و مواد مصنوعی همچون ژئوتکستایل‌ها و ژئوممبران‌ها از مواد متداول در حفاظت سواحل دریا و محیط‌های آبی می‌باشد.
آگاهی از روش‌های گوناگون حفاظت از سواحل و توجه به عملکرد سازه‌های مختلف در حفاظت سواحل، در مراحل مطالعه، طراحی و اجرا، تاثیر مستقیمی بر بهینه‌سازی طرح مورد نظر و اقتصادی‌تر شدن آن خواهد داشت.
در این راستا، هدف از تدوین راهنمای طراحی و اجرای سازه‌ای حفاظت سواحل، ارایه مجموعه‌ای کامل و جامع از روش‌های متداول و مناسب حفاظت از سواحل
با توجه به شرایط سواحل ایران، به منظور استفاده متخصصان، پژوهشگران و مشاوران در پروژه‌های پژوهشی و اجرایی می‌باشد.
در تهیه این راهنما با بهره‌گیری از تجربیات و آخرین منابع و دستاوردهای مراکز علمی و تحقیقاتی داخل و خارج کشور،
مجموعه‌ای از مناسب‌ترین روش‌های سازه‌ای حفاظت سواحل همراه با اصول طراحی و ملاحظات اجرایی و بهره‌برداری و نگهداری را ارایه نماید.
راهنمای طراحی و اجرای سازه‌ای حفاظت سواحل شامل شش فصل زیر است:
فصل اول: فرسایش و تخریب سواحل
فصل دوم: مراحل و روند مطالعات طرح‌هاي حفاظت سواحل
فصل سوم: روش‌های سازه‌ای حفاظت سواحل
فصل چهارم: مدلسازی ریاضی و فیزیکی سواحل و سازه‌های حفاظت سواحل
فصل پنجم: روش‌های اجرای سازه‌های حفاظت سواحل
فصل ششم: اصول نگهداری و بهره‌برداری از سازه‌های حفاظت ساحلی
فصل اول راهنما به توضيح انواع و عوامل فرسايش و تخريب سواحل مي‌پردازد. در اين فصل ابتدا انواع سواحل و طبقه‌بندي آنها به طور کلي بررسي شده و سپس به طبقه‌بندي سواحل ايران پرداخته شده است.
پس از آن انواع و عوامل طبيعي و انساني فرسايش و تخريب سواحل مورد بررسي قرار گرفته است. در پايان پديده سيلاب در سواحل تشريح شده است.
نمونه‌اي از فرسايش شديد ساحلي ناشي از عوامل طبيعي
فصل دوم راهنما به توضيح مراحل و روند مطالعات طرح‌هاي حفاظت سواحل مي‌پردازد. مطالب اين فصل شامل تعيين نيازهاي عمومي طرح حفاظت سواحل و بررسي ملاحظات فني، اقتصادي، زيست‌محيطي و اجتماعي طرح مي‌باشد.
ناحیه‌های مختلف بارگذاری مربوط به یک سازه ساحلی در معرض امواج
فصل سوم روش‌هاي سازه‌اي حفاظت سواحل را مورد بررسي قرار مي‌دهد. در اين فصل پس از ارایه مقدمه‌اي بر روش‌هاي سازه‌اي حفاظت سواحل، به تشريح ويژگي‌ها و شرايط کاربرد آنها پرداخته شده
و در ادامه روش‌هاي طراحي آنها ارایه شده است. همچنين معيارهاي انتخاب روش مناسب با توجه به شرايط کلي پروژه توضيح داده شده است.
اجرای لایه ژئوسنتتیک برای پیشگیری از فرسایش ساحل
فصل چهارم اين راهنما به توضيح درباره مدلسازي رياضي و فيزيکي سواحل و سازه‌هاي حفاظت سواحل مي‌پردازد.
در اين فصل انواع مدلسازي فيزيکي، رياضي و شيوه انتخاب مدل مناسب توضيح داده شده است.
نمونه‌ای از نتایج مدلسازی ارتفاع امواج در محدوده یک بندر
فصل پنجم روش‌هاي اجراي سازه‌هاي حفاظت سواحل را مورد بررسي قرار مي‌دهد. اين فصل شامل بررسي مسائل مرتبط با تدارک اجرايي پروژه، تجهيزات
و ماشين‌آلات اجرايي، شيوه‌هاي حمل و نقل و همچنين روش‌هاي اجراي کارهاي حفاظت بستر و کناره‌ها، موجشکن‌ها، ديوارهاي ساحلي، فونداسيون‌ها و روش‌هاي اجرايي در سواحل رودخانه‌ها می‌باشد.
در پايان فصل، توضيحاتي درباره شيوه کنترل کيفيت اجراي پروژه و تکنيک‌هاي برداشت اندازه‌گيري ميداني ارایه شده است.
اجرای لایه آرمور موجشکن با استفاده از قطعات بتنی تتراپاد
فصل ششم اين راهنما به بررسي اصول نگهداري و بهره‌برداري از سازه‌هاي حفاظت ساحلي مي‌پردازد.
در اين فصل پس از بررسي راهکارهاي مديريت مفهومي، شيوه توسعه يک استراتژي مديريتي در فرآيند نگهداري توضيح داده شده است.
در ادامه پایش سازه‌هاي حفاظت ساحلي و شيوه ارزيابي وضعيت و عملکرد سازه حفاظت ساحلي ارایه شده است.
در پايان نيز به بررسي شيوه‌هاي نگهداري، تعمير و علاج‌بخشي سازه‌هاي حفاظت ساحلي پرداخته شده است.
پایش وضعیت امواج ساحلی